Het schrikbeeld van massaal leegstaande kantoren zoals na de financiële crisis gaat zich niet herhalen. Dat zegt vastgoedadviseur Colliers. “De kantorenmarkt staat er bij de start van de coronacrisis veel beter voor. Zelfs in het zwartste CPB-scenario komt er maximaal één miljoen vierkante meter vrij en stijgt de kantorenleegstand naar 10,8 procent.”
Nederland heeft volgens Colliers veel geleerd van de periode tussen 2008 en 2013 toen de landelijke leegstand opliep naar bijna 17 procent. Gemeenten namen volgens de adviseur de regie in handen, stimuleerden kantoortransformaties en zetten het mes in nieuwbouwplannen. “Met dank aan deze overheidsacties is de uitgangssituatie nu totaal anders”, zegt Dré van Leeuwen, directeur kantorenvastgoed van Colliers. “De leegstand in de vijf grote steden staat op 7 procent en dat is fors minder dan de 10,5procent toen. Daarnaast zit er ruim een derde minder nieuwbouw in de pijplijn, waarvan een deel zelfs nog onzeker is.’’
De impact van de aankomende recessie op het aantal kantoorbanen varieert volgens Colliers van + 5.500 tot – 57.000. “In het ergste geval is er dan bijna 1 miljoen vierkante meter minder kantoorruimte nodig”, aldus de woordvoerder. “Dat is nog geen 2 procent van het kantooroppervlak in Nederland. In de periode tussen 2008 en 2010 was deze toename 3,5 procent en dus bijna dubbel zo hoog.”
De afstandsmaatregelen zorgen er volgens Colliers op korte termijn voor dat de leegstand helemaal niet oploopt. “Bedrijven hebben al hun ruimte nodig om in ieder geval een deel van hun medewerkers in shifts op kantoor te laten werken. Zes van de tien werkplekken is tijdelijk onbruikbaar op het anderhalvemeterkantoor, oftewel 1,2 miljoen bureaus. Het aantal lege plekken is daarmee aanzienlijk groter dan een eventueel verlies aan banen. Bedrijven stoten dus niet zomaar overtollige vierkante meters af.”
Ook thuiswerken is geen bedreiging. “Meer thuiswerken hoeft ook niet te leiden tot minder behoefte aan kantoorruimte. Nu al geldt dat de meeste mensen op dinsdag en donderdag naar kantoor komen. Zonder betere spreiding over de week blijft de situatie hetzelfde. Doordat medewerkers vaker vanuit huis werken, verandert de rol van het kantoor en wordt het nóg meer een plek voor ontmoeting en samenwerking. Daar is juist meer ruimte voor nodig dan alleen een bureau.”
Hoewel de klap voor de kantorensector dus lijkt mee te vallen, veroorzaakt de onzekerheid op de markt volgens Colliers wel een verandering op de beleggingsmarkt. “De verwachting is dat vastgoedinvesteerders weer meer zekerheid gaan zoeken”, zegt van Leeuwen. “Dit betekent dat zij vooral kantoren willen kopen op de beste locaties in de grote steden. In tegenstelling tot de laatste jaren toen ze steeds meer daarbuiten hun slag sloegen.”
